Een Amerikaan van Belgische origine, ene Leo Baekeland, mengde fenol met formaldehyde en kreeg zo uiteindelijk de eerste geheel synthetische kunststof te pakken: bakeliet! Onder hoge druk konden vanaf dat moment allerlei vormen worden geperst. Stevige vormen ook, want bakeliet heeft een grote mechanische stijfte. Bovendien heeft het ook een hoog elektrisch isolatievermogen. Daarom werd het dan ook veel toegepast in jaren 30 huizen als schakelmateriaal, waaronder lichtknopjes en stopcontacten. Maar daar zou het niet bij blijven. Bakeliet stond namelijk op een gegeven moment bijna synoniem met de jaren 30 deurklink. Het is ook aanwezig bij scheermessen en scheerdozen uit die tijd.
Een jaren 30 huis is tegenwoordig heel gewild. Al moet je vaak flink gaan isoleren, toch wint de charme van zo’n woning het. Onder andere door de toegepaste granitovloeren, de erkers, het glas in lood en de balkenplafonds. Ook kan de woonkamer vaak nog opgedeeld door twee schuifdeuren in het midden van de ruimte te sluiten. Het stemmige bruinzwart van schakelmateriaal en het deur- en raambeslag gaf tientallen bakelieten accenten aan de ruimtes van een jaren 30 pand. Bakeliet was de voorloper van plastic en heel gewild.
Een jaren 30 huis in min of meer authentieke staat is nu wel bijna altijd een opknapper. Het patina van de tijd zie je overal terug. Daar waar de originele viervaksdeuren soms nog mooi ogen, is het met het deurbeslag minder gesteld. De bakelieten klinken zitten vaak vol breuken en hebben chips. Een eeuw is niet schadevrij voorbijgegaan. Ook zijn ze in de jaren 70 en 80 vrij veel vervangen door goedkoop ogende aluminium krukken. Dat lijkt echt nergens naar. Het is dan ook fijn dat bakeliet in de 21e eeuw weer helemaal hip is geworden. En je hoeft niet op veilingen naar oud bakeliet te speuren. Want bijvoorbeeld een stopcontact of een jaren 30 deurklink van bakeliet kun je nu nieuw kopen; natuurlijk met de bekende retrolook. Zo is het mogelijk om je jaren 30 huis weer te voorzien van oorspronkelijke deurklinken in rozetten; ook van bakeliet gemaakt.
De jaren 30 deurklink is niet alleen maar van bakeliet gemaakt. Er zijn ook prachtige tonmodellen beschikbaar van nikkel en ebbenhout. Dit zijn uiterst stijlvolle klinken die vaak omgeven zijn door krukrozetten. Je kunt zo ook krijgen in brons. Het chique zwarte ebbenhout van de greep maakt zo’n deurklink helemaal af. Als alternatief zou je kunnen kiezen voor bronzen of nikkelen klinken met grepen van bakeliet. De rozetten zijn er in diverse uitvoeringen, van rond tot vierkant tot ovaal. Door het tonvormige uiterlijk worden de krukken tonmodellen genoemd en het metaal kan een gepolijst of een geborsteld aanzien hebben.
De gemiddelde jaren 30 deurklink is niet groot te noemen; vergeleken met de huidige deurkrukken is zo’n kruk zelfs relatief klein. Je kunt ze tegenwoordig wel als iets vergroot model kopen. Verder kun je kiezen uit:
Ben je ook benieuwd naar de andere mogelijkheden? Bekijk dan ook zeker de deurklink zwart.